De N.V. Nederlandse Gasunie is het bedrijf dat de zorg draagt voor het transport van het Nederlandse aardgas.
Gasunie is opgericht in 1963 en is een naamloze vennootschap, die 100% eigendom is van de Nederlandse Staat (vertegenwoordigd door het Ministerie van Financiën). Gasunie’s netwerk bestaat uit ruim 15.500 kilometer pijpleidingen in Nederland en Duitsland, aansluitingen op (inter)nationale pijpleidingsystemen en honderden installaties, waaronder een LNG-installatie (peakshaver), ondergrondse gasopslag zoals in Zuidwending, en Gate terminal, een importterminal voor vloeibaar aardgas (LNG). De jaarlijkse hoeveelheid aardgas dat door de leidingen stroomt, is ongeveer 125 miljard kubieke meter (1.221 miljard kWh) ofwel circa 25% van het totale Europese gasverbruik.
Gasunie heeft twee dochters die het gastransportnet beheren. In Duitsland is dit Gasunie Deutschland en in Nederland is dit Gas Transport Services (GTS). GTS is de beheerder van het landelijk gastransportnet in Nederland. Gasunie is tevens oprichter van Vertogas, de certificeringsinstantie voor groen gas.
TenneT is de vergelijkbare Nederlandse organisatie voor het transport van elektriciteit.
Geschiedenis Nederlandse Gasunie
In 1959 werd door de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) aardgas gevonden in Groningen bij Slochteren. De productie uit dit veld kwam op gang in 1963. De Nederlandse Gasunie werd in datzelfde jaar opgericht als verkooporganisatie van het Nederlandse aardgas. In een periode van 10 jaar bouwde de Gasunie een groot gas transportnetwerk, waarvan de eerste locatie in Scheveningen werd gebouwd. Na deze bouwperiode waren bijna alle Nederlandse huishoudens op het gasnet aangesloten en belangrijke exportcontracten afgesloten met Duitsland, België, Frankrijk, Zwitserland en Italië.
De Europese Unie is al vele jaren bezig met de liberalisering van de Europese gasmarkt. Een van de onderdelen is het bewerkstelligen van een onafhankelijk gastransportnet, waar iedere aanbieder gelijke kansen heeft om gas naar de markt te brengen en de concurrentie op die markt te bevorderen. Hiervoor zijn Europese richtlijnen opgesteld. Als gevolg hiervan is sinds 1 juli 2005 het gashandelsbedrijf GasTerra afgesplitst van Gasunie. Voortaan houdt de N.V. Nederlandse Gasunie zich bezig met het transport en de opslag van aardgas, en GasTerra met de gaslevering en -handel. Bij de splitsing in 2005 zijn Shell, ExxonMobil en Energie Beheer Nederland uit de Gasunie getreden en heeft de Staat de volledige eigendom verworven.
Op 9 juli 1963 besloot de directie -met tegenzin en onder grote politieke druk- definitief dat het hoofdkantoor in de stad Groningen zou worden gevestigd. Het zou echter nog tot 1968 duren voor dat ook daadwerkelijk gebeurde. De Gasunie is sinds 1994 gevestigd in het markante Gasuniegebouw aan de zuidwest kant van de stad, ingeklemd tussen de A7, de zuidelijke rondweg en de paardenrenbaan in het Stadspark.
Huidige positie Nederlandse Gasunie
Gasunies hoofdtaak is het besturen, onderhouden en aanpassen (renovatie en nieuwbouw) van het gastransportsysteem. Gasunie heeft de activiteiten gesplitst in drie hoofddivisies:
Gereguleerd Netbeheer Nederland en Duitsland: faciliteert gastransportdiensten. De belangrijkste diensten worden verricht door Gas Transport Services (GTS), de landelijke beheerder van het gasnetwerk. Daarnaast inventariseert deze divisie de toekomstige behoefte aan transportcapaciteit;
Bouw, Beheer en Onderhoud: helpt bij de voorbereiding en uitvoering van nieuwbouw projecten en onderhoud;
Deelnemingen & Ontwikkeling: is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van nieuwe gasstromen naar Noord-West-Europa via LNG terminals en lange afstandspijpleidingen.
Het bedrijf is eigenaar van en beheert een van de grootste gasleidingnetwerken in Europa (ruim 15.500 km), waarvan circa 12.000 kilometer in Nederland. Op 1 juli 2008 breidde de Gasunie haar gastransportnetwerk fors uit door de aankoop van BEB Erdgas (de) in Duitsland. Hiermee kreeg het bedrijf de beschikking over 3.500 kilometer pijpleiding in Noord-Duitsland, zich uitstrekkend van de Nederlandse grens tot aan Berlijn. Het overgenomen netwerk heeft bovendien aansluitingen op netwerken uit Noorwegen en Rusland en transporteert per jaar 30 miljard kubieke meter aardgas. De Gasunie nam ook de 150 werknemers van BEB over.