Een elektriciteitscentrale is een centrale productielocatie voor de opwekking van elektriciteit. De meeste elektriciteitscentrales wekken energie op door water in een stoomketel te verwarmen door middel van het verbranden van (fossiele) brandstoffen. Het water wordt omgezet in stoom en onder hoge druk door een turbine geperst. De turbine gaat draaien en brengt op deze manier een generator op gang die elektriciteit produceert. Daarnaast kan de warmte ook verkregen worden uit kernreacties. Bij elektriciteitsopwekking komt veel warmte vrij die niet altijd volledig benut wordt. Soms wordt deze met grote koeltorens afgevoerd en dus niet gebruikt.
Elektriciteitscentrales met een stoomturbine, zijn:
Kolencentrales
Gascentrales
Combi-centrales
Stoom- en gascentrales
Oliecentrales
Kerncentrales
Biomassacentrales
Vuilverbrandingscentrales
Sommige van deze types centrale hebben als nevenfunctie het opwekken van warmte voor bijvoorbeeld stadsverwarming of industrie. Dit type noemt men warmtekrachtcentrale. Een dergelijke centrale heeft meestal wel een lager rendement voor de elektriciteitsopwekking omdat een deel van de energie bewust wordt gebruikt voor het opwekken van warmte. Echter het totale thermische rendement is veel hoger, omdat de vrijkomende warmte effectief benut wordt.
Er zijn ook centrales die op een andere manier werken, zoals:
Windturbines
Waterkrachtcentrales
Zonne-energiecentrales
Getijdencentrales
Geothermische centrales
Spaarbekkencentrales
Golfslagcentrales
Virtuele energiecentrales, decentraal
Verder hebben elektriciteitscentrales een eigen productiepatroon. Zo kan een gascentrale makkelijk hoger of lager gezet worden, maar bij een kolencentrale kan dat niet. In theorie kan je dus makkelijker geld verdienen met een gascentrale, omdat je hem hard kan laten branden als de prijzen hoog zijn, en minder hard als de prijzen laag zijn. Omdat de prijzen gedurende de dag (en de week) sterk schommelen, is dit een belangrijk pluspunt. Daar staat tegenover dat de kosten van gas hoger liggen dan de kosten van kolen (per kWh opgewekte stroom). De keuze van een type centrale vereist dus een lange-termijn inzicht in meerdere complexe energiemarkten.