De energierekening blijft een belangrijke kostenpost voor bedrijven, en de druk om te verduurzamen neemt toe. Steeds meer ondernemers worstelen met de vraag: waar begin ik en hoe pak ik dit systematisch aan? Het goede nieuws is dat je hierin niet meer alleen staat. Er zijn concrete stappen, praktische hulpmiddelen en financiële regelingen die je hierbij kunnen helpen.
De harde kant: wat moet er juridisch
Laten we eerlijk zijn: niet alle bedrijven verduurzamen uit vrije wil. De wetgeving dwingt steeds meer ondernemers tot actie. De Informatieplicht Energiebesparing verplicht grotere bedrijven om elke vier jaar hun energieverbruik in kaart te brengen en maatregelen te treffen die binnen vijf jaar terugverdiend zijn. Voor veel bedrijven loopt de volgende cyclus in 2027 af, dus nu is het moment om voorbereidingen te treffen.
Heb je een groot kantoorgebouw? Dan geldt het verplichte Energielabel C. Utiliteitsbouw boven de duizend vierkante meter moet vanaf 2026 ook voldoen aan de GACS-verplichting: gebouwautomatisering die zorgt voor slimmer energiebeheer. Deze regelgeving heeft een praktische impact. Wie niet op tijd aan de slag gaat, riskeert boetes of zelfs gebruiksverboden.
Voor bedrijven die jaarlijks meer dan 50.000 kilowattuur aan energie gebruiken, geldt de EED-auditplicht. Dat betekent dat je elke vier jaar een erkende energieaudit moet laten uitvoeren. Deze audit geeft inzicht in waar energie weglekt en welke maatregelen het meeste effect hebben. Het voelt misschien als bureaucratie, maar het dwingt je wel om systematisch naar je energieverbruik te kijken.
Tools en systemen die het werk verlichten
Voor veel MKB-bedrijven voelt het als een onmogelijke opgave om grip te krijgen op hun energieverbruik. En precies daarbij kan het DEB.nl-platform ondersteunen. Dit online dashboard helpt bij het in kaart brengen van je verbruik en geeft concrete besparingstips op basis van je bedrijfstype. Het ontzorgingsprogramma voor maatschappelijk vastgoed biedt vergelijkbare ondersteuning voor zorginstellingen, onderwijsgebouwen en sportaccommodaties.
Wie het echt serieus wil aanpakken, kan investeren in een energiebewakingssysteem (EBS). Zo’n systeem houdt continu je verbruik in de gaten en signaleert afwijkingen. Dat klinkt misschien overdreven, maar de praktijk wijst uit dat bedrijven met een EBS structureel tien tot vijftien procent besparen, simpelweg omdat ze inzicht krijgen in verspilling die anders onzichtbaar blijft.
Voor grotere organisaties loont het de moeite om te kijken naar ISO 50001 certificering. Deze norm biedt een gestructureerde aanpak voor energiemanagement en geeft bovendien vrijstelling van de EED-auditplicht. Het vraagt discipline en tijd, maar het zorgt ervoor dat energiebesparing geen eenmalige actie blijft maar onderdeel wordt van je bedrijfsvoering.
Geld: subsidies en fiscale voordelen
Verduurzamen kost geld, maar je hoeft het niet alleen te dragen. De overheid heeft diverse regelingen opgezet om investeringen aantrekkelijker te maken. De Energie-investeringsaftrek (EIA) laat je tot 45,5 procent van je investering aftrekken van de fiscale winst. Dat maakt een warmtepomp of een zonnepanelensysteem ineens een stuk betaalbaarder.
Voor specifieke technieken zijn er gerichte subsidies. De ISDE richt zich op zakelijke installaties zoals warmtepompen en zonneboilers. De regeling bestaat al jaren, maar wordt jaarlijks aangepast, dus het loont om de actuele criteria te checken. Voor grootschalige projecten, zoals bedrijven die zelf duurzame energie willen opwekken, bestaat de SDE++ regeling. Hiermee kun je een vergoeding krijgen voor het verschil tussen de kostprijs en de marktprijs van duurzame energie.
Let op: subsidies hebben vaak een beperkt budget en worden toegekend op volgorde van binnenkomst. Wie te laat is, moet wachten tot de volgende openstellingsronde. Zorg dus dat je voorbereid bent en vlot kunt handelen als de subsidie opengaat.
De netcongestie uitdaging
Een actueel probleem waar steeds meer bedrijven tegenaan lopen is netcongestie. Je wilt verduurzamen en van het gas af, maar het elektriciteitsnet zit vol. Aansluiting op meer capaciteit kan jaren duren. Dit vraagt om slimme oplossingen.
Batterijopslag wordt steeds interessanter. Je kunt dan piekmomenten afvlakken en profiteren van goedkope uurtarieven. Ook Smart Energy Hubs, waarbij meerdere bedrijven samen hun capaciteit beheren, bieden uitkomst. Sommige bedrijven sluiten ‘curtailment’ contracten af: ze krijgen een grotere aansluiting, maar moeten accepteren dat de netbeheerder in drukke tijden de stekker eruit mag trekken.
Deze oplossingen vragen creativiteit en soms een langere adem, maar ze voorkomen dat je verduurzaming jarenlang moet uitstellen.
De CO2 Prestatieladder: van papier naar daad
Bedrijven die aanbesteden voor de overheid kennen de CO2 Prestatieladder. Dit certificaat geeft je voordeel bij inschrijvingen. Sinds versie 4.0 is de focus verschoven van mooie plannen naar meetbare CO2-reductie. Het gaat niet meer alleen om je eigen organisatie, maar ook om de keten waarin je opereert. Dat maakt het dwingender, maar ook effectiever.
Voor bedrijven betekent dit dat ze hun leveranciers moeten aanspreken op duurzaamheid en dat externe emissies meetellen. Het vraagt meer werk, maar het dwingt wel tot een bredere kijk op verduurzaming dan alleen je eigen elektriciteitsrekening.
Begin vandaag
Energiebesparing voelt soms overweldigend, maar je hoeft niet alles tegelijk te doen. Begin met een energiescan of audit om te weten waar je staat. Kies vervolgens de laaghangende vruchten: maatregelen die weinig kosten en snel effect hebben. Bouw daarna stap voor stap verder richting grotere investeringen.
Het belangrijkste is dat je systematisch te werk gaat. Maak het onderdeel van je bedrijfsvoering in plaats van een eenmalig project. Want de energietransitie is geen sprint, maar een marathon. Bedrijven die dat beseffen en nu starten, lopen straks voorop in plaats van achter de feiten aan.